“En büyük projemiz eğitim: Çocuk ya atlet olamazsa?”

Anadolu Efes Spor Kulübü Altyapı Sorumlusu Erdal Bibo, altyapıda birinci değerli işin sporcuyu bulmak olduğunu söyledi.

Türkiye’de kurulduğu 1976’dan bu yana ülke basketbolunun en büyük markalarından biri haline gelen, ulusal-uluslararası seviyede çok sayıda muvaffakiyete imza atan ve altyapıdan yetiştirdiği yüzlerce oyuncuyu basketbol kadrolarına kazandıran Anadolu Efes, ülke basketbolu için bir okul ve lokomotif olma özelliğini sürdürüyor.

Anadolu Efes’in bu muvaffakiyetinde hissesi olan eski ulusal oyuncu ve altyapı sorumlusu Erdal Bibo, kulübün Bağcılar’daki tesislerinde AA muhabirine, lacivert-beyazlıların dünü-bugünü, altyapı çalışmaları ve ülke basketbolunun geleceğiyle ilgili açıklamalarda bulundu.

Altyapıda birinci işin sporcuyu bulmak olduğuna dikkati çeken Bibo, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Herkes gelen her çocuğu, sporcuyu oyuncu yapıyoruz diye düşünebilir. Altyapıda birinci iş, sporcuyu bulmaktır. Bu Türkiye’de biraz zayıf. Onu bulan kişinin de karşılığını alması lazım. Yoldan geçen herkesi basketbolcu ya da futbolcu yapamazsın. Bir yetenek olması lazım. Türk sporunda bu büyük bir eksiklik. Amerika’da mesela bunu uygun oturtmuşlar. Okullarda üç tane spor çeşidi var her dönem. Örneğin, kışın basketbol, baharda futbol, sonbaharda öbür şey oynuyor. Üç tane spor yapan çocuğu antrenörleri izliyor. Diyelim ki futbola yahut basketbola yeteneği var. Havuz büyüyor. Altyapıda havuzu büyütmek lazım. Havuz büyüdükten sonra tabanı oturtuyorsunuz. Sonra zati o yavaşça piramit üzere üst yanlışsız çıkıyor.”

Bibo, dünya genelinde daha tanınan bir spor olan futbol ile basketbol altyapılarını da karşılaştırarak, “Futbol dünyada tanınan zati. Futbol birse, en yakını yirmidir, basketbol falan. Avrupa’da da bu türlü. Artık Amerika’da da futbolu yavaş yavaş geliştiriyorlar. Ben Frankfurt’ta bir seminere gitmiştim. ‘Seçmeleri nasıl yapıyorsunuz?’ diye sormuştum. Birisi bana, ‘En büyük rakibimiz futbol’ demişti. ‘Basketbolcuyu futboldan çalman lazım, bu çok sıkıntı bir şey, o yüzden her yere yatırım yapıyoruz, saha açıyoruz, küçük çocuklar oynayabilsin diye potaları alçaltıyoruz’ dedi. Sıkıntı yani. Türkiye’yi geçtim dünyada futbol ön sırada.” biçiminde konuştu.

Anadolu Efes’in altyapı çalışmalarını yaptığı tesisi pahalandıran Bibo, “Buraya pandemi vakti taşındık. Çağdaş bir tesis. Bence altyapı olarak da Türkiye’deki en çağdaş tesiste, şu an bizim atletlerimiz idman yapıyor. Ki baht mı getirdi bize, bilmiyorum lakin iki tane şampiyonluk aldık altyapıda. Önemli şeyler kazandık bu tesiste. Seviyoruz burayı, hoş bir yer.” dedi.

Altyapıda çalışan antrenörlerin çok emek verdiğini vurgulayan Bibo, “Şu an altyapıyla uğraşan, Türkiye’de çalışan antrenörler için söyleyeyim, hepsi çok önemli emek harcıyor ve karşılığını alıyorlar mı onu bilemem. Çok sıkıntı zira Türkiye’de bir şeyin karşılığını almak. Ancak çok önemli emek harcıyorlar.” diye konuştu.

Göreve başladıktan sonra altyapıda bilimsel yaklaşımlar tercih ettiğini, Amerika-Avrupa’da araştırmalar yaptığını ve o tercihler doğrultusunda gitmeye çalıştığını aktaran Bibo, şöyle devam etti:

“Mesela ben geldikten sonra spor psikoloğu aldık. Tahminen de kulüpte, şu anda altyapıda velilerin en sevdiği insan olabilir spor psikoloğumuz. Ergen çocukları biliyorsunuz, bu çocuklar üzerinde herkes bilgi sahibi olmayabiliyor. Psikoloğumuzdan çok yardım alıyoruz. Günlük yeni şeyler yapıyoruz. Onun da mükafatını alıyoruz üzere geliyor bana. Zira geçen sene çok başarılı bir dönem geçirdik. Üç grubumuz da namağlup finale kadar geldi. Yalnızca bir grup finalde yenilerek ikinci oldu. Fakat rekor kırdık. Namağlup, yarışmacı ekiplerimiz, bütün sene şampiyonluğa kadar gittiler.”

Çocukların yanında velilerine de dayanak vermeye çalıştıklarını kaydeden Bibo, “Velilerimizi de eğitmeye çalışıyoruz. Çocuklarımıza yanında velilerimizle de dönem başı toplantı yapıyoruz. Bunun geri dönüşü çok âlâ oluyor. Velilerimiz de alışılmış o kaygılarını gideriyorlar. Haklılar. Herkesin bir iki çocuğu var. En pahalı varlıkları. Onlara anlattıktan sonra rahatlıyorlar. Ondan sonra devam ediyoruz. Yıl içinde velilerle ekseriyetle bir toplantı yapıyoruz antrenörler ve psikoloğumuz eşliğinde. Problemleri varsa öğrenmeye çalışıyoruz. Hem Türkiye’de hem de dünyada âlâ olduğunu düşünüyorum. Zira yurtdışında ergenliğe hastalık gözüyle bakılıyor. Hastalık üzere. Çocuğun karakteri büsbütün değişebiliyor. Bu geçişi kolay yapmaya çalışıyoruz. Zira atletten en uygun randımanı almamız lazım. O yüzden ruhsal ve mental olarak çocuğun rahat olması lazım.” diye konuştu.

Erdal Bibo, çocuk ve velilerdeki ruhsal baskıyla ilgili, çocuğu olan velilerin tümünün telaşlı olduğu ve bunu anlayış gösterdiğine dikkati çekerek, “Benim de çocuğum var. Dünyadaki en büyük sorumluluk herhalde bir çocuk sahibi olmak. Ne yapacak, ne edecek, telaşları olağan. Empati yapabiliyorum.” sözlerini kullandı.

Psikologlarının velilerin telaşlarını en az seviyeye indirmeye çalıştığını, velilerle konuştuğunu, onları rahatlattığını söyleyen Bibo, şu değerlendirmede bulundu:

“Ama herkeste olmayabiliyor. Güç babalar ve anneler var. Çocuğuna karşı baskıcı olan var. Herkeste değişebiliyor. Fakat biz gerekli şeyi yapmaya çalışıyoruz. Herkes zannediyor ki çocuklar atlet oluyor. Halbuki veliler de atlet oluyor, anne de bir nevi sportmen oluyor. Her şeyin içinde anne var. Sonra televizyonda çocuğunu görüyor, şampiyon olmuş, ağlıyor… Yani sahiden sıkıntı. Velilerin kaygılarına katılıyorum ki ben de çok kaygılı bir insanımdır. Fakat velilerin rahat olması lazım kimi bahislerde. Zira çocuklarını Türkiye’nin en büyük kulübüne getiriyorlar, emanet ediyorlar. Bizim irtibatı kesme üzere bir şeyimiz yok. Evvelce olsa onu yaparlardı. ‘İletişimi kesiyorlar, ne yaparsa yapsın’ diye bir şey yok bizde. bağlantı kurarak onları anlamaya çalışıyoruz.”

Anadolu Efes altyapısından, başarılı basketbol geçmişleri olan, şimdiki Türkiye Basketbol Federasyonu Lideri Hidayet Türkoğlu, Ufuk Sarıca, Mirsad Türkcan ve Ömer Onan ile dünya basketbolunun en değerli ligi NBA’da oynayan Cedi Osman, Furkan Korkmaz ve bu lige yeni transfer olan Onuralp Bitim üzere birçok yıldız ismin çıktığı hatırlatılan Bibo, kulübün basketbola yıldız kazandırmaya devam edeceğini söyledi.

Gelecekte daha çok bahsedecekleri oyuncuların olacağına inandığını anlatan Bibo, “Hatta şu anda oluyor. Kulüp girişindeki yıldız kütüğünü gördünüz herhalde. O kütük, Türkiye’de tek altyapıda bizde vardır. Mezun ettiğimizi çocuklar onlar, A kadroya çıkardıklarımız. Çok da hoştur. Her veli çocuğunu orada görmek istiyor aslında. Hoş bir gelenektir. Anadolu Efes geleneği, kültürü. Bu türlü bir araştırma yapmışlardı. Liglerde kaç gruptan kaç oyuncu var diye. Bizim en yakın rakibimizden iki kat daha fazla atletimiz vardı. Bizde şöyle bir şey var; artık bizim genç ekibe gelen oyuncu, ekseriyetle bu işten para kazanıyor. A gruba kaç kişi çıkabilir? En fazla bir yahut iki kişi çıkıyor, Avrupa Ligi grubu olduğu için. Başkalarını öbür ekiplere gönderiyoruz. Mesela bizden mezun olan atletlerimiz için arıyorlar beni, referans için, ‘Ne yapıyorsunuz, ne ediyorsunuz’ diye. Bir ton grup var. Devamlı dağıtıyoruz. Türk basketbolunu biz finanse ediyoruz demeyelim de biz sağlıyoruz diyebilirim bu mevzuda. Zira her sene on tane çocuk, neredeyse bizden çıkıyor. Öteki kadrolara gidiyor. Fakat kimi âlâ yerlere gidip güzel düzey oynuyor kimi de oynayamıyor.” sözlerini kullandı.

Milli kadro düzeyinde muvaffakiyet potansiyeliyle ilgili de bilgi veren Bibo, Türk oyuncularının altyapılarda çok başarılı olduğunu ve çocuklara yalnızca baht tanınması gerektiğine dikkati çekti.

“Kendi yaş kümesi olarak aslında bizim Türk oyuncuları, birçoklarından üstün” diyen Bibo, “Hiçbir eksikleri yok. Eksikleri varsa bile çoklukla bunlar mental eksiklikler. Türk halkı ekseriyetle duygusal bir halk. Duygusallık sporda biraz geri tutuyor büyüdükten sonra. Küçükken duygusal olmuyorlar. Geliyorlar oynuyorlar, maçlara çıkıyorlar. Büyüyünce duygusallıkları artıyor herhalde Türk atletlerin. Ancak yeniden ben başarılı olacaklarını düşünüyorum. Hiç tasam olmadı, olmayacak.” diye konuştu.

Türk oyuncuların son vakitlerde NBA’in yolunu tutmasının basketbola ilgiyi artırıp artırmadığı sorusuna karşılık Bibo, “Tabii hepsinin rol modeli oluyor altyapıda. NBA’yi geçtim, NCAA kadroları şu anda bizden çok oyuncu istiyor, soruyorlar, ediyorlar. Zira orada da para vermeye başladılar. Maaş sistemine geçtiler. Bayağı bir yatırım oluyor orada. Mesela bu sene iki tane atletimiz Amerika’da üniversiteye gitti.” değerlendirmesinde bulundu.

Altyapıdaki oyunculara ilgi fazla

Bibo, altyapıda yer alan oyunculara ilginin fazla olduğunu belirterek, “Bir atletimiz Utah’a, bir atletimiz da Mississippi’de bir okula gidecek. Daha da var. Altyapıda kapış kapış gidiyor çocuklar. Düşünün bir dönemde iki tane gitti.” dedi.

Altyapıya çalışmalarının Türkiye’de ağır kurallarda yapıldığını kaydeden Bibo, “Altyapı Türkiye’de biraz daha atılmış üzere zira her kulüpte bütçe olarak düşük. Çalışanların çok ağır koşullarda, çok emek vererek çalıştıklarını görüyorum, hepsini de tebrik ediyorum. 13 saatlik mesailer falan var. Çok büyük emek harcıyorlar fakat emeklerinin karşılığını alıyorlar mı, güya o tartışılır.” diye konuştu.

Anadolu Efes olarak her vakit şampiyonluk hedeflediklerini ve muvaffakiyet için sık sık araştırmalar yaptığını anlatan Bibo, işin sırrını şu sözlerle anlattı:

“12 yaşa kadar çocuklara sporu sevdirmen lazım. 12 yaştan sonra çocukların baskı altında ve yarışmacı olması lazım. Bu bilimsel olarak açıklanmış bir şey. 12 yaştan sonra yarışmacı olmayan, birbirleriyle rekabete girmeyen çocuklarda, ileride bırakma eğilimi oluşur. Her yaptığı işte bu türlü. O yüzden çocuklar 12 yaşından sonra yarışmacı olmak zorunda. Biz de zati daima yarışmacıyız. 12 yaştan sonra bizde olan bir baskı sistemi var. Aslında âlâ oynaması lazım, her şeyi yapması lazım, şampiyon olması lazım. Bu baskıyla yetiştiriyoruz çocukları. Dikkat ederseniz esasen ulusal ekiplerde, en kritik yerlerde Efesliler topu kullanır, Efesliler topu sokar. O denli bir kültürümüz var bizim. Yani bunun için bana ‘yanlış’ diye bakıyorlar lakin doğrusu bu. Bütün dünyada bu bu türlü. Yetiştirmeye çalışıyoruz çocuklarımızı. Kazanarak, şampiyon olarak yeterli oyuncular yetiştirmeye çalışıyoruz. Tıpkı vakitte eğitimli çocuklar yetiştirmeye çalışıyoruz.”

Kulübünün Okyanus Koleji ile mutabakatının olduğunu ve kendi bünyelerinde oynayan çocukları burslu okuttuklarını aktaran Bibo, “Ben veli toplantısında söylüyorum bunu. Çok büyük bir proje. Söylediğimiz şu; çocuğunuz basketbol oynuyor, eğitimine de devam etmesi lazım, cebinde öbür özellikler de olmalı. Diyelim ki, gitar çalıyor, müzik söyleyebiliyor yahut öteki meziyet. Bunu da yapması lazım. Hayatın ne getireceği aşikâr olmaz. Bir gün geldi mi seni bir yakalar, bu yetenekle müzikçi olursun yahut gitar çalarsın yahut tabip olursun. Yalnızca iki oyuncuyu A grupta oynatıyoruz. Ya atlet olamazsa ne olacak? Cebinde diğer şeylerin de olması lazım. Bizim en büyük projemiz bence eğitim projesi. Mesela sabahları idman yok bizde. Saat 5’ten sonra başlıyor idmanlar. Yahut okuldan evvel çok daha erken saatlerde yapıyoruz. Eğitime değer veriyoruz. Eğitim ve spor.” tabirlerini kullandı.

Bibo, çocukların derslerini takip ettiklerini, hocalarıyla görüştüklerini, bir nevi veli olup karnelerine baktıklarını ve başarılı çocukları ödüllendirdiklerini de lisana getirdi.

Anka Spor Kulübü’yle de bir muahedeleri olduğunu da hatırlatan Bibo, “Genç oyuncularımızı da orada oynatıyoruz. Geçen sene çeyrek finale kadar yükseldik. Mesela, müracaatımızı yapsak TBL 1’e çıkacak hakkımız. Yani en âlâ ekip; genç, yalnızca genç oyunculardan şurası ve hiçbir ekstra büyük yaş çocuk olmadan. O proje de çok uygun bence. Çok da büyük bir katkı sağlıyor. Çok maç oynuyorlar. Bence geçen yılki TBL finalinde onun katkısı olduğunu düşünüyorum. Yaptığımız her şeyi bilimsel olarak yapmaya çalışıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Anadolu Efes’in basketbolda kıymetli bir geçmişe sahip olduğunu vurgulayan Bibo, “Bu kulübün kuruluşu 1976. 47 yıllık bir geçmişi var, hafızası var. O hafızayla bakıyoruz. Şu anda yanlış bir karar verdiğimizi düşünmüyorum. Disiplinine bakıyoruz, psikolojisine bile bakıyoruz. Duruşuna, her şeyine bakıyoruz. Ondan sonra burada tutuyoruz. Lakin tutsanız bile, her sene veliler geliyor, hepsinde elenme gerilimi var. Zira her sene daha güzel çocuk çıkabiliyor. Kadrosu âlâ kullanman lazım. Fakat sorun da sahiden bu yani. Devamlı senden daha yeterlisi çıkabilir. O yüzden velilerin çocuklarını gerçek yere götürmesi ve oradan yönlendirmeleri lazım. Yani kendilerinin yapacakları bir şey yok. Kendileri esasen çok anlayamazlar. Anlarsa yanlış olur zati, zira objektif bakamazlar. Her veliye çocuğu Michael Jordan üzere geliyor.” diye konuştu.

Basketbolda ailelerin gelir durumunun değerli olup olmadığı istikametindeki görüşlerini paylaşan Bibo, “Gelir durumu basketbol okullarında fark edebilir. Lakin bizde o denli bir şey yok. Zira biz seçiyoruz çocuğu. Van’dan da getirebiliyoruz, Adana’dan, Antalya’dan da getirebiliyoruz. Yani kim yetenekse biz onu seçip getiriyoruz. Çok üst düzey gelirli de var ekiplerimizde, alt düzey gelirli de var. Lakin burada hiçbir fark yok. Hepsi tıpkı disiplinde, birebir durumda.” sözlerini kullandı.